Normy dotyczące ochrony rąk w pracy

Zapewnienie bezpieczeństwa istotnej części ciała, jaką są ręce, jest zadaniem niezwykle ważnym, które wymaga zastosowania odpowiednich środków zgodnych z normami. Prawidłowa ochrona rąk – dłoni czy ramion – to obowiązek, który spoczywa na każdym pracodawcy. Musi on zapewnić pracownikom także środki, które pozwolą na swobodne wykonywanie czynności manualnych bez ryzyka nadszarpnięcie zdrowia czy życia. Szczególnie że ręce są często narażone na wszelkie urazy. Podpowiadamy, jakie są normy w tym zakresie i co trzeba zrobić.

Jak dobrać odpowiednią ochronę rąk?

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, jak ważne jest stosowanie rękawic ochronnych podczas wykonywania wielu różnorodnych czynności w pracy, ale nie tylko. Jednocześnie niewielkie grono ma świadomość tego, że istnieją różne rodzaje rękawic, które chronią w mniejszy lub większy sposób w zależności od panujących okoliczności. Każdy typ ma inne właściwości ochronne i należy go odpowiednio dopasować do warunków, w jakich pracuje dana osoba. Zadanie to leży na pracodawcy. To właśnie on musi dopasować niezbędne środki ochrony do występujących czynników ryzyka. 

Na względzie trzeba mieć kilka istotnych kwestii, które determinują rodzaj dobranego środka ochrony. Przede wszystkim trzeba mieć świadomość, jaki jest stopień ryzyka i charakter zagrożeń, które mogą występować w miejscu pracy. Jednocześnie ważna jest częstotliwość i intensywność czynnika szkodliwego. Podczas doboru zabezpieczenia rąk należy również mieć na względzie stopień skomplikowania zadań wykonywanych w pracy, a także czy istotna jest precyzja wykonywanych ruchów – wszystko po to, by pracownik nie tylko miał maksymalną ochronę, ale także komfort pracy w każdej sytuacji.

Wybór rękawic – kategorie i normy

Dziś na rynku dostępne są rozmaite modele rękawic ochronnych i roboczych, co ułatwia dopasowanie środka ochrony do indywidualnych potrzeb i preferencji. To sposób na zagwarantowanie pracownikom bezpieczeństwa niezależnie od sytuacji. Przede wszystkim przy wyborze trzeba kierować się dyrektywą 89/686/EWG, która dzieli zagrożenia na trzy kategorie. Odpowiadają im właśnie rodzaje dobieranych rękawic. 

• Kategoria 1 – oznacza ona sytuacje minimalnego ryzyka. W tym przypadku rękawice mają na celu zabezpieczenie przed powierzchownymi uszkodzeniami naskórka oraz środkami chemicznymi, które nie mają silnego działania i wpływu na zdrowie. Jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że rękawice z tej kategorii nie mogą być wykorzystywane w zakładach przemysłowych.
• Kategoria 2 – dotyczy ona sytuacji średniego ryzyka. Takie rękawice chronią przed chemikaliami oraz uszkodzeniami mechanicznymi, dlatego mogą być wykorzystywane w pracach przemysłowych.
• Kategoria 3 – mówi ona o sytuacjach najwyższego ryzyka, gdy ciało może być uszkodzone. Rękawice są stosowane w pracy, gdzie ma się kontakt z substancjami chemicznymi o bardzo agresywnym działaniu oraz w kontakcie z wysokim napięciem.

Wykonanie rękawic – dobór materiału a ochrona

Rękawice stanowią najpopularniejszą i jednocześnie podstawową ochronę zarówno dla dłoni, jak i przedramion. Dlatego dziś na rynku można znaleźć wiele modeli, które różnią się pod względem wykorzystanego do ich wykonania materiału. O wytrzymałości rękawic mówią normy EN420 i EN388. Ta pierwsza określa normy dotyczące konstruowania rękawic, ich odporności na substancję, wygodę użytkowania i wodoodporność. Z kolei druga jest stosowana w przypadku rękawic chroniących przed różnorodnymi uszkodzeniami mechanicznymi. Określa odporność na wszelkie zagrożenia fizyczne.

Co do materiału rękawic możemy wyróżnić:

• rękawice nylonowe – wykorzystywane w pracach mechanicznych, gdzie ważna jest precyzja. Sprawdzają się również w gospodarstwach domowych;
• rękawice z tkanin – idealne do ogrodu, rolnictwa czy prac domowych. Delikatna ochrona skóry, ale doskonałe wyczucie i precyzja;
• rękawice skórzane – chronią przed urazami mechanicznymi, obróbką termiczną, iskrami. Stosowane też w pracach budowlanych i przemyśle ciężkim;
• rękawice gumowe i lateksowe – dają izolację elektryczną, stąd są polecane przy pracy z urządzeniami elektrycznymi itp.

Rękawice ochronne – obowiązujące normy

• EN ISO 374-1:2016

Norma dotycząca rękawic ochronnych, które zabezpieczają przed substancjami chemicznymi. Są one oznaczane w zależności od odporności na przenikanie. Odporność typu A jest uznawana przy minimum 6 badanych substancjach chemicznych przez minimum 30 minut każda. Z kolei literą B oznaczane są rękawice, których odporność jest określana przy co najmniej 3 badanych substancjach w czasie co najmniej 30 minut każda. Ostatni rodzaj to odporność na przenikanie typu C – tutaj jest badana przynajmniej 1 substancja chemiczna przez minimum 10 minut.

• DIN EN 388:2003

Dotyczy ona rękawic, które zabezpieczają przed zagrożeniami mechanicznymi. Opisuje ona wymagania, jakie ich dotyczą. Metody badań zawarte w normie uwzględniają odporność na ścieranie, odporność na przecięcie, odporność na przebicie i odporność na rozdarcie. W pierwszym przypadku materiał poddaje się działaniu papieru ściernego pod określonym ciśnieniem. Najwyższy poziom wydajności oznaczony jest cyfrą 4 i oznacza 8000 cykli, które są potrzebne do wytarcia otworu w materiale. W kwestii odporności na przecięcie stosuje się obrotowy nóż tarczowy, jaki ma za zadanie przecinać rękawicę ze stałą prędkością. Najwyższy poziom wydajności to 5. Odporność na przebicie określa się siłą ocenianą przez przebijanie gwoździem materiału. Najwyższy poziom wydajności jest oznaczony jako 4 i odpowiada 150 N. Odporność na rozdarcie jest określana poprzez siłę wymaganą do zerwania nadciętego materiału. Maksymalnie to 75 N, które jest najwyższym poziomem wydajności oznaczanym jako 4.

Tu warto mieć na uwadze, że w związku z nieustannymi zmianami i rozwojem technologii i produktów pojawiła się konieczność dostosowania testów i klasyfikacji w normie DIN EN 388:2016. Dotyczą one rękawic odpornych na przecięcia, których dokonują tępe ostrza. 

• DIN EN 407 

Norma dotyczy rękawic chroniących przed zagrożeniami termicznymi. Nie dotyczy za to zastosowań rękawic takich jak gaszenie pożarów bądź spawanie. Rękawice te muszą mieć właściwości trudnopalne, zapewniać niską wymianę ciepła i wysoką odporność na temperaturę. Zgodnie z tą normą rękawice są klasyfikowane zgodnie z kryteriami:

• Ochrona przed zapalaniem się
• Ochrona przed ciepłem kontaktowym
• Ochrona przed ciepłem konwekcyjnym (czyli ciepłem, jakie przenika stopniowo)
• Ochrona przed ciepłem promieniowania
• Ochrona przed kroplami stopionych metali
• Ochrona przed stopionym metalem

Na podstawie tak przeprowadzonych testów odpowiadających na normę rękawice są klasyfikowane w kontekście wydajności względem zagrożeń cieplnych. Oznacza się je cyframi od 1 do 4, gdzie 4 to wartość najwyższa. 

• DIN EN 511

Norma dotyczy rękawic, jakie mają chronić przed zimnem zarówno konwekcyjnym, jak i kontaktowym. Tutaj podobnie jak w przypadku zagrożeń mechanicznych i termicznych określa się różne poziomy wydajności, oznaczając je od 1 do 4. Zimno konwekcyjne to nic innego jak zimno przenikające, natomiast kontaktowe dotyczy bezpośredniej styczności.

• EN ISO 15383

Jednocześnie rękawice testuje się pod kątem nieprzepuszczalności wody. Jeśli woda nie przedostanie się do rękawic przez dłużej niż 30 minut, wtedy test jest zgodny i odpowiada normie EN ISO 15383.

• DIN EN 16350:2014

Norma europejska, która dotyczy właściwości elektrostatycznych rękawic ochronnych, które wykorzystywane są w miejscach zagrożonych pożarem oraz wybuchem. Powinny być one stosowane np. w rafineriach, gdzie występuje ryzyko takiej sytuacji.